Ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών αλλά και χρηματικά πρόστιμα για συμμετοχή σε «μη εγκεκριμένες δημόσιες εκδηλώσεις» επιφύλαξαν τα εθνικά δικαστήρια της Ρωσίας σε πολίτη της χώρας, ο οποίος το 2019 συμμετείχε σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας πολιτικού χαρακτήρα στη Μόσχα και απηύθυνε διαδικτυακές εκκλήσεις προς τους πολίτες να συμμετάσχουν σε αυτές τις διαδηλώσεις. Ο πολίτης, ωστόσο, προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και δικαιώθηκε. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η ποινική καταδίκη που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα ήταν απολύτως δυσανάλογη, και ότι είχε τιμωρηθεί για πράξεις, όπως το να φωνάζει αντικυβερνητικά συνθήματα, οι οποίες προστατεύονταν από την ΕΣΔΑ. Το δικαστήριο του επιδίκασε 9.750 ευρώ για ηθική βλάβη και 18.500 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.
Δείτε την περίληψη της απόφασης:
«ΑΠΟΦΑΣΗ
Kotov κατά Ρωσίας της 26.11.2024 (προσφ. αριθ. 49282/19 και 50346/19)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο προσφεύγων συμμετείχε σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας πολιτικού χαρακτήρα στη Μόσχα και απηύθυνε διαδικτυακές εκκλήσεις προς τους πολίτες να συμμετάσχουν σε αυτές τις διαδηλώσεις. Στη συνέχεια καταδικάστηκε από τα ποινικά δικαστήρια σε ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών αλλά και σε διοικητικά πρόστιμα για την συμμετοχή του σε «μη εγκεκριμένες δημόσιες εκδηλώσεις» και για τις παραπάνω διαδικτυακές του εκκλήσεις.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η ποινική καταδίκη που του επιβλήθηκε ήταν απολύτως δυσανάλογη, και ότι είχε τιμωρηθεί για πράξεις, όπως το να φωνάζει αντικυβερνητικά συνθήματα, οι οποίες προστατεύονταν από την ΕΣΔΑ.
Επίσης το ΕΔΔΑ έκρινε όσον αφορά τις διοικητικές καταδίκες του προσφεύγοντος, ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν είχαν παράσχει καμία αιτιολογία για την βιαιότητα των διαδηλώσεων, δεν ανέλυσαν την συμπεριφορά του προσφεύγοντος κατά τη διάρκεια τους και δεν αιτιολόγησαν γιατί έπρεπε να τιμωρηθεί για τις διαδικτυακές εκκλήσεις που απηύθυνε για συμμετοχή σε ειρηνική διαδήλωση.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε, ομόφωνα: παραβίαση των άρθρων 10 (ελευθερία της έκφρασης) και 11 (ελευθερία του συνέρχεσθαι) όσον αφορά τις διοικητικές καταδίκες, παραβίαση του άρθρου 11 όσον αφορά την ποινική του καταδίκη, και παραβιάσεις των άρθρων 5 (δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια), 6 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) και 8 (δικαίωμα σεβασμού ιδιωτικής ζωής) της Σύμβασης, καθώς και του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (δικαίωμα στην περιουσία).
Το Δικαστήριο επιδίκασε 9.750 ευρώ για ηθική βλάβη και 18.500 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Konstantin Aleksandrovich Kotov, είναι Ρώσος υπήκοος που γεννήθηκε το 1985 και ζει στη Μόσχα. Μεταξύ Μαρτίου και Αυγούστου 2019 συμμετείχε σε διάφορες «μη εγκεκριμένες δημόσιες εκδηλώσεις», οι οποίες είχαν πολιτικό χαρακτήρα, στην περιοχή της Μόσχας, ή απηύθυνε διαδικτυακές εκκλήσεις προς τους πολίτες να διαμαρτυρηθούν και να συμμετάσχουν σε τέτοιες εκδηλώσεις. Ως εκ τούτου, καταδικάστηκε βάσει του διοικητικού δικαίου και του επιβλήθηκε πρόστιμο. Καταδικάστηκε επίσης σε σύντομες περιόδους κράτησης. Οι αποφάσεις αυτές κατέστησαν αμετάκλητες.
Στις 12 Αυγούστου 2019 ο προσφεύγων συνελήφθη ως ύποπτος για επανειλημμένες παραβιάσεις σχετικά με τη διοργάνωση ή διεξαγωγή δημόσιων εκδηλώσεων. Στις 5 Σεπτεμβρίου 2019 το περιφερειακό δικαστήριο του Tverskoy Μόσχας, με απόφαση που επικυρώθηκε κατόπιν έφεσης από το ανώτερο δικαστήριο, καταδίκασε τον προσφεύγοντα σύμφωνα με το άρθρο 212 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα σε φυλάκιση τεσσάρων ετών.
Ο προσφεύγων άσκησε συνταγματική προσφυγή, η οποία οδήγησε σε επανάληψη της δίκης. Στη δεύτερη αυτή διαδικασία, το δικαστήριο της Μόσχας καταδίκασε πάλι τον προσφεύγοντα στις 20 Απριλίου 2020. Πρόσθεσε ότι ο προσφεύγων είχε αγνοήσει τις νόμιμες διαταγές των αστυνομικών να διαλυθούν οι διαδηλώσεις. Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε φυλάκιση ενός έτους και έξι μηνών, κρίνοντας ότι ήταν «απίθανο η συμπεριφορά του να αλλάξει χωρίς κοινωνική απομόνωση».
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 11
Άρθρο 10,
Άρθρο 5
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι είχε δικαιοδοσία να επιληφθεί της υπόθεσης, καθώς τα πραγματικά περιστατικά που προκάλεσαν τις φερόμενες παραβιάσεις της Σύμβασης είχαν λάβει χώρα πριν από τις 16 Σεπτεμβρίου 2022, ημερομηνία κατά την οποία η Ρωσία έπαψε να είναι συμβαλλόμενο μέρος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης.
Άρθρα 10 και 11
Σύμφωνα με τη νομολογία του, το Δικαστήριο έκρινε ότι η ποινική καταδίκη του προσφεύγοντος για συμμετοχή σε μη εξουσιοδοτημένες δημόσιες εκδηλώσεις ισοδυναμούσε με επέμβαση στο δικαίωμά του στην ελευθερία του συνέρχεσθαι.
Όσον αφορά το κατά πόσον η παρέμβαση αυτή ήταν νόμιμη, τα εθνικά δικαστήρια ερμήνευσαν στη συνέχεια τις σχετικές διατάξεις πολύ ευρέως χωρίς να εξετάσουν την ατομική κατάσταση, και δεν είχαν αναγνωρίσει ότι ορισμένες από τις ενέργειες που καταλογίζονται στον προσφεύγοντα είχαν υπαχθεί στην προστασία των άρθρων 10 και 11. Διαταγές να σταματήσουν αυτές τις συγκεντρώσεις θα απαιτούσαν ισχυρή αιτιολόγηση για να είναι νόμιμες. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, ήταν αμφίβολο ότι η υπόθεση του προσφεύγοντος θα μπορούσε να προβλέψει πώς οι σχετικές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα θα εφαρμόζονταν στην περίπτωσή του.
Αν και οι ενέργειες του προσφεύγοντος δεν φαίνεται να ήταν βίαιες (αναφέρθηκε από τα εθνικά δικαστήρια στην αιτιολογία τους η παρεμπόδιση της κυκλοφορίας), και παρά το ότι το ρωσικό Συνταγματικό Δικαστήριο είχε κρίνει ότι η ποινική καταδίκη επιφυλάσσεται για μη ειρηνικές διαμαρτυρίες, τα κατώτερα δικαστήρια δεν είχαν ωστόσο παράσχει καμία αιτιολόγηση για την επιβληθείσα ποινή φυλάκισης, δηλώνοντας ευθέως ότι η «απομόνωση» ήταν «αναγκαία».
Επιπλέον, η σύλληψη, η κράτηση και η επακόλουθη ποινική καταδίκη του προσφεύγοντος για επανειλημμένες παραβιάσεις της διαδικασίας οργάνωσης και διεξαγωγής δημόσιων εκδηλώσεων είχε αποθαρρύνει τον ίδιο και άλλους από το να συμμετέχουν σε ανοιχτή πολιτική συζήτηση, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που είχε ήδη καταδικαστεί και τιμωρηθεί βάσει του διοικητικού δικαίου για τις ίδιες εκδηλώσεις. Ως εκ τούτου, η κύρωση αυτή ήταν δυσανάλογη.
Ακόμη και αν δεχθούμε ότι η μη παρεμπόδιση της κυκλοφορίας ήταν νόμιμος στόχος, η ποινή που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα ήταν εντελώς δυσανάλογη προς τον σκοπό αυτό. Το Δικαστήριο αμφισβήτησε ότι η ποινική καταδίκη θα μπορούσε να προβλεφθεί, δεδομένης της μη τήρησης από τα εθνικά δικαστήρια των κατευθυντηρίων γραμμών που έδωσε το Συνταγματικό Δικαστήριο. Πάνω απ’ όλα, ο προσφεύγων, τα συμφέροντα του οποίου τα ρωσικά δικαστήρια δεν έλαβαν υπόψη, είχε τιμωρηθεί για πράξεις που προστατεύονταν από την ΕΣΔΑ.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 11.
Όσον αφορά τις διοικητικές καταδίκες του προσφεύγοντος, τα εθνικά δικαστήρια δεν είχαν παράσχει καμία αιτιολογία με βάση την οποία οι εν λόγω διαδηλώσεις θα έπρεπε να χαρακτηριστούν ως βίαιες, ούτε ορθά ανέλυσαν την συμπεριφορά του προσφεύγοντος κατά τη διάρκεια αυτών των διαδηλώσεων. Επιπλέον, τα δικαστήρια δεν είχαν επαρκώς εξηγήσει γιατί ο προσφεύγων θα έπρεπε να τιμωρηθεί για τις διαδικτυακές εκκλήσεις που απηύθυνε για συμμετοχή σε ειρηνική συγκέντρωση.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση των άρθρων 10 και 11 της Σύμβασης.
Άλλα άρθρα
Το Δικαστήριο διαπίστωσε επίσης πολλαπλές παραβιάσεις βάσει των άρθρων 5, 6 και 8 της Σύμβασης, καθώς και του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο επιδίκασε 9.750 ευρώ για ηθική βλάβη και 18.500 ευρώ για έξοδα και δαπάνες».
Πηγή: www.echrcaselaw.com